همیشه با نزدیک شدن به ایام انتخابات و خصوصا در روزهای تبلیغات نامزدها سخن از اخلاق سیاسی و انتخاباتی بسیار به میان می‏آید و هواداران کاندیداها و رسانه‏ها یکدیگر را به دوری از «بد اخلاقی سیاسی» دعوت می‏کنند. اخلاق اسلامی که مجموعه‏ای از بایدها و نبایدهای الهی و انسانی برای رشد فضایل و مبارزه با رذایل در نفس انسان و جامعه‏ی بشری است بخشی از مهم‏ترین معارف دینی و آیات رحمانی و روایات نورانی اهل‏بیت(ع) را تشکیل می‏دهد. تا جایی که رسول مکرم اسلام(ص) هدف از بعثت خویش را اتمام مکارم اخلاق می‏خوانند و قرآن کریم نیز ایشان را بر قله‏ی رفیع اخلاق معرفی می‏نماید.

ما مسلمانیم و خود را ملزم به رعایت همه‏ی احکام و باید و نبایدهای اسلام می‏دانیم و بی‏تردید باید و نبایدهای اخلاقی اسلام عزیز نباید از نظر دور نگه داشته شود. لذا باید مکانیزم مورد نیاز برای اجرای اخلاق الاهی در جامعه‏ی اسلامی را نیز مشخص نماییم. از جمله، در روند برگزاری انتخابات باید رعایت اخلاق اسلامی به عنوان شاخصه‏ی انتخابات و نقطه‏ی افتراق مردم‏سالاری دینی با نظام‏های تابع لیبرال دموکراسی غربی پر رنگ و برجسته باشد. همان‏گونه که خط قرمز احکام فقهی را واجبات و محرمات تشکیل می‏دهد، باید و نبایدهای اخلاقی نیز دارای خط قرمزهایی است که عبور از آنها صرفا به معنی انجام یک سری کارهای ناپسند و مکروه تلقی نمی‏شود؛ بلکه به منزله‏ی خروج از مرزهای تقوا و ایمان شناخته می‏شود؛ از جمله در روایات ما دروغ به عنوان یکی از پلیدترین رذایل اخلاقی و گناهان کبیره معرفی شده‏است که ریشه و کلید همه‏ی زشتی‏ها و بدی‏هاست. یعنی ملکه‏ی رذیله‏ی دروغ در نقش مادر سایر گناهان عمل می‏کند و انسان را به ورطه‏ی هر گناه و فجور دیگری می‏کشاند .

همواره هنگامی که فصل انتخابات فرا می رسد با واژگان متفاوتی در ادبیات سیاسی آشنا می شویم که در شرایط عادی کمتر گوش ها را نوازش می دهند . یکی از این واژگان که بسیار هم در ایام انتخابات به گوش می رسد اخلاق انتخاباتی است . اما چرا این واژه بیشتر در هنگامه برگزاری انتخابات بکار می رود ؟ هرچه به زمان برگزاری انتخابات نزديکتر می‌شويم تحرکات انتخاباتی بالا می گیرد و کاندیداها در قالب مصاحبه، سخنرانی، نشست با شخصيت‌ها و گروه‌های مذهبی ، ملی در خصوص چگونگی برنامه‌ها و عملکردهایشان به هر شکل ممکن به تبليغ می‌پردازند و شاهد هستيم در پاره‌ای از موارد خصوصا طرفداران نامزد‌ها مطالبی را بيان می‌دارند که نه تنها موجب تنش در جو سياسی کشور می گردد بلکه بعضا فضای سياسی را ملتهب و چالش‌های ناخواسته‌ای را دامن می‌زنند . نامزدها و حامیانشان در آستانه برگزاری انتخابات هنگامی که احساس می کنند نقطه ضعف یا خلائی در انتخابات دارند و شانس رقبای خود را برای موفقیت در عرصه انتخابات بیشتر می بینند ، تلاش می کنند با بداخلاقی و تخریب رقبا این نقیصه خود را برطرف کنند و از این طریق به تخریب رقبای خود در انتخابات می پردازند و بدینوسیله معمولا فضای سیاسی کشور در هنگامه انتخابات ها ملتهب می شود . یکی از دلایلی که برخی رو به تخریب می آورند نداشتن هدف و برنامه ای در انتخابات است که باعث می شود برای جلب توجه جامعه به کارهای غیر اخلاقی رو آورند.بنابراین کاندیداهایی که دارای چنین شرایطی هستند و خود را در عرصه رقابت انتخاباتی یک بازنده می بینند اقدام به فعالیت های انحرافی می کنند و با دروغ گویی و تخریب شخصیت سعی در جبران کاستی های خود دارند. قطعا همه بر این نکته تاکید دارند که رعایت اخلاق انتخاباتی از همه جهات چه برای اشخاص و افراد فعال در عرصه انتخابات و چه برای گروه ها و تشکل های سیاسی یک ضرورت محسوب می شود.علاوه بر این موازین قانونی در متن فرهنگ اسلامی نیز رعایت اخلاق اسلامی مورد تاکید بسیار قرار گرفته که علاوه بر ضرورت رعایت اخلاق در مسائل عمومی در عرصه انتخابات این وظیفه مضاعف می شود.لازمه این که مردم در فضایی سالم بتوانند به انتخاب اصلح دست یابند این است که واقعیت ها به گوش مردم رسیده و هر کس شایستگی های خود را در عرصه رقابت های انتخاباتی بروز دهد.اطلاع رسانی نادرست و تخریب رقبا که از مصادیق بداخلاقی در عرصه انتخابات است ، باعث تضییع حقوق مردم شده و هتک حرمت افراد را به دنبال دارد. قطعا افراد متدین از پیش گرفتن چنین رفتاری در انتخابات و عرصه های دیگر پرهیز می کنند. اما پیامد رعایت نکردن اخلاق در انتخابات برای هر کس که دست به تخریب زده و اخلاق را رعایت نمی کند در حقیقت موجبات تخریب شخصیت خود را فراهم آورده است و تصور جامعه این است که هر شخصی که با دست پر وارد عرصه انتخابات شده باشد نیازی به این رفتار که دور از شوون اخلاقی است ندارد و به نظر می رسد کسانیکه اقدام به تخریب شخصیت می کنند افرادی هستند که دستشان خالی است و با تخریب قصد دارند نقایص خود را جبران نمایند. ملت ما از شعور سياسی بالایی برخوردار است و با توجه به فرايند انتخابات و خروجی آن پسنديده نيست که افرادی به خود اين اجازه را بدهند که شعور سياسی مردم را ناديده گرفته و نسبت به طرح سلايق و علايق خود اقدام نمايند و در پاره‌ای از موارد موجب ناهنجاری سياسی در فضای کشور شود که اذهان جامعه را مشوش نموده و اخلاق انتخاباتی را زیر سوال برد. پس جا دارد در کشوری که شعور سياسی مردم بالاتر از شعور سياسی احزاب،گروهها و افراد سياسی قرار می گيرد ندانيم و بگذاريم تا مردم به آنچه اعتقاد دارند و به آنکس که او را لايق تر می‌بينند رای دهند و از توهين، افترا و نسبتهای ناروا خودداری نمائيم.سخن آخر اینکه با توجه به درک و شعور بالای مردم کشورمان نامزدها از هرگونه تندروی، اتهام و تخريب شخصيت افراد پرهیز کنند تا موجبات آرامش فردی و گروهی را در کشور فراهم آورند و موجب تضعيف نشاط در انتخابات نگردد قطعا نام هرکس از صندوق ها خارج شود حاکی از شکست نيست بلکه خواست مردمی است که می‌خواهند سرنوشت خود را خود تعيين کنندیک عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس معتقد است که دروغ گفتن به مردم، بزرگ‌نمایی کارهای انجام شده توسط کاندیداها و کوچک نمایی فعالیت‌های رقبا از جمله بداخلاقی‌های انتخاباتی به شمار می‌رود، که باید از آن پرهیز کرد.تمامی داوطلبان باید در نقد و بررسی‌های خود،رعایت عدل،انصاف و منطق را داشته باشند و از اتهام‌زنی پرهیز کنند.نباید فضا به گونه‌ای باشد که به رقبای خود اتهاماتی وارد کنیم که از پایه، مبنایی ندارد و اصولا اثبات نمی‌شود و بخواهیم بدین ترتیب خود را مطرح کنیم. کسانی که از چارچوب عدل و انصاف خارج شده و به جای طرح توانمندی‌های خود به تخریب رقیب می‌پردازند کسانی هستند که دغدغه مردم را ندارند بلکه دغدغه خود، جناح و گروه خود را دارند . تجربه نشان داده است كه موعد انتخابات مختلف، همواره خاصيت كاتاليزوری را داشته كه بسياری از داشته‌ها و نداشته‌ها را به ميدان كشيده و برای بالا بردن خود و زير كشيدن رقبا مورد استفاده قرار گرفته است. هرچند ممكن است بسياری مواضع و اظهارات در روزهای عادی چندان برجستگی و خصوصيت علی‌حده‌ای نداشته باشد، اما نزديكی به ايام رقابت‌های انتخاباتی، بمبی را می‌ماند كه منتظر نزديكی به آتش برای انفجار است و در چنين روزهايی حتی از بسياری سخنان و اظهارات راست و واقعی نيز بايد پرهيز كرد، چه برسد به برخی از اتهامات و اظهارنظرها كه دروغ و از اساس موهوم است. هرچند نزديكی به ايام انتخابات، نگرانی‌های زيادی را در زمينه بداخلاقی‌های رايج در عرصه سياست ايجاد می‌كند، اما حضور و راهنمايی كسانی كه نقش بارز و بسزايی در تأثيرگذاری بر احزاب سياسی و تشكل‌های حزبی دارند، می‌تواند تا حدود زيادی اين دغدغه‌ها را رفع كرده و كشتی‌ طوفان‌زده سياست را در ساحل آرامش و متانت فرود آورد.

به قلم: مژگان مشیری مقدم

منبع : هفته نامه لاله سرخ